ACTUALIDADE

Por estas datas non tocaría estar a fallar os premios Voz Natura do curso 2019-2020, pero o coronavirus obrigou a cambiar os plans e adaptarse á situación. Cando no mes de marzo suspendéronse as clases presenciais, a Fundación Santiago Rey Fernández-Latorre, impulsora do programa ambiental, decidiu aprazar o fallo dos galardóns para dar tempo aos equipos para finalizar os seus proxectos en setembro e outubro.

Unha vez recolocados, docentes e estudantes puxéronse ao choio e o comité científico de Voz Natura fixo o propio. Tras analizar os 375 traballos realizados decidiron que o premio Galicia sexa para o CEIP Padre Crespo de Xunqueira de Ambía, na provincia de Ourense.

Reciben o máximo galardón do programa por un traballo «transversal, didáctico, multidisciplinar e  concienciador», segundo recolle a acta do comité. O seu proxecto A importancia dos  pequenos xestos é o sétimo que realizan ao amparo de Voz Natura. Sete anos de «notables participacións».

Este curso realizaron un amplo proxecto multidisciplinar. Cambiaron a paisaxe do seu centro transformando un vertedoiro nun produtivo horto, reciclaron, reutilizaron, concienciaron e ata recuperaron un tramo do Camiño de Santiago adiantándose ao tema central deste curso 20-21. Axudaron na rehabilitación do Pasal dous Pelamios e, co asesoramento dos axentes forestais da zona, continúan limpando e reforestando nos montes próximos

Unha das características máis destacadas do proxecto gañador é a súa capacidade para involucrar aos distintos axentes sociais. Coa comunidade educativa colaboraron as súas familias, as autoridades locais e veciños. Tamén Manolo, o avó para todo, sempre disposto a axudar co seu tractor; o  micólogo Alejandro  Mínguez;  Elixio Rivas, de 95 anos, pozo de cultura e experto no Camiño de Santiago, e mestres en oficios tradicionais.

Un traballo escolar que se converteu nun exemplo para toda a comunidade, do mesmo xeito que os gañadores dos catro premios provinciais e o infantil.

Os alumnos e profesores deste centro levaron a cabo un traballo moi completo e ambicioso nun espazo tan sensible e de extraordinario valor ecolóxico como son as Brañas  do Sar, en Santiago de Compostela.  Demostrando o seu rigor e dedicación levaron a cabo análise de potabilidade das fontes próximas, investigaron sobre a variabilidade morfolóxica das landras da  Carballeira de Granel, realizaron traballos sobre o gas radon e estudaron as plantas e liques das Brañas, dando continuidade aos traballos xa publicados na súa excelente Revista Landra.

O premio provincial de Lugo foise a  Galdo, en Viveiro. No CEIP Santa Rita, centro  incluído no programa  Naturacción, traballaron o tema destacado do curso e loitaron contra os plásticos. Fixérono investigando, sensibilizando e concienciando a toda a comunidade escolar sobre a necesidade de acabar cos residuos plásticos co mar como protagonista. Os escolares de  Galdo investigaron sobre os residuos mariños, a descomposición do plástico, as algas e animais, como as tartarugas e as baleas que habitan o océano, e participaron nun proxecto colaborativo con outros centros escolares de Viveiro. Mediante unha limpeza de praia para loitar contra a “ basuraleza" actuaron na súa contorna natural máis próximo. Dentro do centro declaráronlle a guerra aos plásticos innecesarios, uníndose á iniciativa Residuos Cero e analizando os residuos creados por eles mesmos, unha maneira consciente e  proactiva de analizar un problema e tentar poñerlle solución.

Eliminación de especies invasoras, colocación de caixas niño, reforestacións, limpezas do monte ou estudos sobre plantas e especies micolóxicas son só algunhas das actividades que xustifican un proxecto de gran  valor educativo e ambiental. Pero os escolares do Seminario Menor non quedaron aí. Durante esta edición e seguindo o fío condutor marcado por Voz Natura, levaron a cabo outro excelente proxecto didáctico e participativo no que a reciclaxe dos plásticos sobresae polo enxeño do seu tratamento: hortos verticais con botellas recicladas,  acumuladores de  rocío, esculturas e mesmo mobiliario como bancos, cadeiras ou sofás son algunhas das creativas transformacións que conseguiron os alumnos deste centro escolar.

O equipo Voz Natura do CEIP Ramón de Valenzuela de Bandeira (Silleda) asina o que o comité científico define como «un dos proxectos máis bonitos» do programa. Recuperaron o espazo natural do Coto dá Gaiteira para goce de toda a comunidade. O espazo natural, cheo de especies invasoras, foi transformado por estes escolares que tamén localizaron vertedoiros e puntos negros da zona. Ademáis, realizaron actividades no centro: reciclaron, crearon compost para o seu horto ecolóxico e difundiron a sensibilidade ambiental a través das súas  ecopatrullas.

O proxecto ambiental infantil máis destacado de toda Galicia realizouse en Vigo, na parroquia de Valadares, onde se atopa a Escola Infantil Plurilingüe Monte do Alba. O corpo docente deste centro partía duns obxectivos moi claros: concienciar aos seus pequenos alumnos sobre a necesidade de reducir o uso de plásticos e educar na regra das 3 R: reducir, reutilizar e reciclar. Para logralo recorreron a numerosas actividades, orixinais e creativas. Traballaron no seu horto e, durante o confinamento, demostraron que cultivar, recoller e cociñar en casa tamén son propostas interesantes para facer en familia. Limparon unha praia próxima ao centro e fóronse ao centro de día de Valadares para plantar sementes cos maiores e axudarlles a coidar o seu propio horto.

Máis recursos para seguir coidando o medio ambiente desde as aulas

Os premios Voz Natura conlevan unha achega económica para investir en accións ambientais. O obxectivo da Fundación Santiago Rey Fernández-Latorre e das entidades e empresas que apoian o programa, é consolidar os proxectos e facilitar os recursos necesarios aos equipos para que sigan traballando. Así, o premio Galicia está dotado con 5.000 euros, e o Infantil, con 2.000. Ambos contan co patrocinio da Consellería de Medio Ambiente e Sogama. Os provinciais conlevan 2.000 euros cada un e están patrocinados por  Gadisa. Os centros gañadores recibirán os seus premios, pero non se poderá realizar o tradicional acto de entrega debido á crise sanitaria.

O programa de educación ambiental Voz Natura está apoiado pola Consellería de Medio Ambiente, a Deputación da Coruña, a Fundación Alcoa, O Corte Inglés e a Fundación Ramón Areces.